Αλλεργία: Η σύγχρονη επιδημία
Οι αλλεργίες απέκτησαν τη σημασία που έχουν κατά τους τελευταίους 2 αιώνες – σε όλη την υπόλοιπη ιστορία του ανθρώπινου γένους αποτέλεσαν σπάνιο φαινόμενο.
Τις τελευταίες δεκαετίες ειδικά, οι αλλεργικές νόσοι σημειώνουν το μεγαλύτερο ρυθμό αύξησης της συχνότητας τους σε σχέση με κάθε άλλη ανθρώπινη πάθηση.
Υπολογίζεται ότι:
• Ένας στους τρεις ενήλικες πάσχει από τουλάχιστον μία αλλεργία και το ποσοστό αυτό αυξάνεται κατά 5% κάθε χρόνο.
• Εκατό εκατομμύρια Ευρωπαίοι πάσχουν από αλλεργική ρινίτιδα, το συχνότερο αλλεργικό νόσημα, ενώ το ποσοστό των Ελλήνων με αλλεργική ρινίτιδα ανέρχεται σε 20% με 30%.
• 17 εκατομμύρια Ευρωπαίοι έχουν τροφική αλλεργία με το 8% αυτών να κινδυνεύει από θανατηφόρο επεισόδιο αναφυλαξίας.
• Περίπου 800.000 Έλληνες πάσχουν από άσθμα
• Ιδιαίτερα δυσοίωνη είναι η πρόβλεψη ότι έως το 2050 το 50% του παγκόσμιου πληθυσμού θα πάσχει από κάποιο αλλεργικό νόσημα.
Οι αλλεργίες αποτελούν ένα μείζον πρόβλημα υγείας με πολλαπλές επιπτώσεις στην υγεία και την ποιότητα ζωής των αλλεργικών ατόμων. Μάλιστα τα αλλεργικά συμπτώματα κορυφώνονται κατά τη διάρκεια της πιο παραγωγικής περιόδου στη ζωή του ατόμου, με αρνητική επίδραση στη σχολική και επαγγελματική πορεία του.
Γιατί λοιπόν οι αλλεργίες είναι σε έξαρση?
Πρόκειται για ένα θέμα έρευνας και συζητήσεων από ειδικούς εδώ και αρκετά χρόνια, αλλά η απάντηση αρχίζει να διαφαίνεται: οι επικρατούσες θεωρίες για την αύξηση των αλλεργιών είναι κατά βάση η θεωρία της υγιεινής και η θεωρία της βιοποικιλότητας που σε μεγάλο βαθμό αλληλοσυμπληρώνονται.
Σύμφωνα με τη θεωρία της υγιεινής η σύγχρονη διαβίωση με την ελαχιστοποίηση έκθεσης σε λοιμώξεις στην πρώιμη παιδική ηλικία μειώνει τον βαθμό εκπαίδευσης του αμυντικού συστήματος στο να αναγνωρίζει τους πραγματικούς εχθρούς που είναι οι λοιμογόνοι παράγοντες με αποτέλεσμα να αντιδρά σε αθώους εξωγενείς παράγοντες που δεν είναι απειλητικοί στην πραγματικότητα. Η αυξημένη συχνότητα των αλλεργικών νοσημάτων στις δυτικές κοινωνίες, στα αστικά κέντρα σε σχέση με τις αγροτικές περιοχές, στις ολιγομελείς σε σχέση με τις πολύτεκνες οικογένειες, σε άτομα υψηλού κοινωνικο-οικονομικού επιπέδου επιβεβαιώνει στην πράξη επιμέρους συνιστώσες της θεωρίας της υγιεινής.
Ο όρος βιοποικιλότητα (από τη «βιολογική ποικιλότητα») αναφέρεται στην ποικιλία της ζωής στη γη σε όλα τα επίπεδά της, από τα γονίδια έως τα οικοσυστήματα, και περιλαμβάνει τις εξελικτικές, οικολογικές και πολιτιστικές διαδικασίες που συντηρούν τη ζωή. Σε προέκταση των ανωτέρω η φθίνουσα βιοποικιλότητα των φυτών, των ζώων και των φυσικών τους οικοτόπων σχετίζεται με αλλαγές στις αλληλεπιδράσεις μεταξύ ανθρώπου και μικροβίων. Οι παρατηρούμενες αλλαγές στις αλληλεπιδράσεις αυτές σχετίζονται αιτιολογικά με την αυξανόμενη συχνότητα του άσθματος και της αλλεργίας.
Άλλοι παράγοντες είναι:
Διοξείδιο του άνθρακα
Οι ανθρώπινες δραστηριότητες, όπως η καύση ορυκτών καυσίμων πχ. άνθρακας, πετρέλαιο, αυξάνουν την ποσότητα του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, αλλάζοντας έτσι δραματικά το φυσικό περιβάλλον.
Κλιματική αλλαγή
Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει πολυεπίπεδα την ατμοσφαιρική ρύπανση, τα αλλεργιογόνα, την ποιότητα του νερού, την παροχή νερού και τροφίμων, συντελεί στην υποβάθμιση του περιβάλλοντος, την αύξηση της θερμοκρασίας και την πρόκληση ακραίων περιβαλλοντικών φαινομένων.
Ειδικότερα η αύξηση της θερμοκρασίας που συντελείται στον πλανήτη με αποτέλεσμα να υπολογίζεται ότι η τελευταία δεκαετία είναι η θερμότερη στην ιστορία του, έχει σημαντική επίδραση στην επιμήκυνση της περιόδου γυρεοφορίας και στην αύξηση της συγκέντρωσης των γύρεων με συνεπακόλουθη επίταση των αλλεργικών αναπνευστικών συμπτωμάτων. Επιπρόσθετα, οι αυξημένες θερμοκρασίες οδηγούν σε αύξηση των επιπέδων του όζοντος στο επίπεδο του εδάφους που προκαλεί φλεγμονή των αεραγωγών και επάγει ή επιδεινώνει το άσθμα.
Γύρη και μύκητες
Ανάλογες επιδράσεις στα πλαίσια των συντελούμενων περιβαλλοντικών αλλαγών όπως οι έντονες βροχοπτώσεις και οι πλημμύρες έχουν καταγραφεί και σε άλλα αλλεργιογόνα όπως σπόρια μυκήτων, ενώ στα πλαίσια προσαρμογής τους διάφορα νέα είδη φυτών εμφανίζονται κατά περιοχές αλλάζοντας σημαντικά τα αεροβιολογικά δεδομένα και κατ΄επέκταση τα συμπτώματα που προκαλούνται από αυτά.
